De ontdekking van aids en de start van een nieuwe pandemie

1981

In juni 1981 werd in korte tijd bij verschillende homoseksuele mannen in de Verenigde Staten een tot dan toe onbekende aandoening geconstateerd, die het afweersysteem aantastte. Deze nieuwe ziekte kreeg de naam Acquired Immunodeficiency Syndrome Aids. Al snel deden verhalen de ronde dat de ziekte een straf van God was voor een zondige (homoseksuele) levensstijl. Tot er ook gevallen bij hetero’s ontdekt werden.

In 1983 ontdekte een team onder leiding van de Fransman Luc Antoine Montagnier (1932) het virus dat de ziekte veroorzaakt, het Human Immunodeficiency Virus (HIV). Montagnier kreeg hiervoor in 2008 de Nobelprijs voor geneeskunde. Naar nu wordt aangenomen is HIV een gemuteerd apenvirus uit West-Afrika, dat pas sinds de jaren twintig of dertig van de vorige eeuw overdraagbaar is op mensen. Besmetting gebeurt door onveilige seks, contact met besmet bloed of van moeder op ongeboren kind.

De aidsepidemie verspreidde zich vanuit Afrika over de rest van de wereld, maar veruit de meeste gevallen zijn nog altijd in Afrika. Mogelijk zijn al eerdere uitbraken van toen onbekende ziekten in Europa achteraf ook aan aids toe te schrijven.

Beeld: hiv-virus

Aids heeft een zeer lange incubatietijd. Gemiddeld duurt het tien jaar voor iemand die met HIV besmet is, ziek wordt. De patiënt overlijdt meestal aan een normaliter onschuldige infectie, waartegen het sterk verzwakte immuunsysteem zich niet kan verweren.

In 2010 waren naar schatting 34 miljoen mensen seropositief, waarvan 23 miljoen in Afrika ten zuiden van de Sahara. Daar is gemiddeld 5%van de bevolking besmet met HIV, in sommige gebieden veel meer. Sinds de ontdekking in 1981 heeft aids meer dan 30 miljoen doden op zijn geweten. Dankzij vooruitgang in de geneesmiddelenontwikkeling heeft HIV/aids zich inmiddels ontwikkeld van doodvonnis tot behandelbare chronische ziekte.